YATAK NEDEN BEBEĞIN BEYIN GELIŞIMI İÇIN İYI BIR ARAÇ DEĞILDIR?

Yataklar sadece kısa zamanlı uykular için uygundur. Uzun süreli olarak yatakta kalma uyarıcı bir durum değildir.


Gerçekte, beyin etkinliği bebek yatağa yattığı zamanlarda düşer. Doğal ortamda ya da tarih öncesi zamanlarda bir gorili çalışırken, bebeğini toprağa ya da hareket etmeyen bir kutunun içine koyduğunu görmezsiniz. Çünkü yatak hareket etmez ve bu nedenle beyni uyarmaz. Ayrıca çarşaflar çok yumuşaktır ve yine çok az uyarıcı özelliğe sahiptirler. Eğer yatağın etrafı kapalıysa, bebek sadece tavanı görür, insan teması ve etrafındaki insan hareketliliğinden mahrum bırakılmış olur.


Bir beşikte ya da bu resimdeki gibi bir hamakta ise, bebek hafifçe sallanacak, kıyafetleriyle uyarılacak ve etrafında neler olup bittiğini görürken düşmeyecektir.


FIZIKSEL UYARı BEYIN ETKINLIĞINI NASıL DÜZENLER?
TEN TEMASı VE BEYIN UYARıMı

Çalışmalar temel beyin etkinliğini arttırmada iki çeşit uyarının çok önemli olduğunu göstermiştir:


Ten uyarımı: Dil ve ağız. Örneğin, koruyucu annenin kucağında, kucağındaki kangurudayken ya da çarşaftan daha çok uyaran havlu kumaşa veya pazene sarılırken bebek anneyi emdiğinde bu uyarımı alır. Bebekler ya küçük çocuklar, koruyucu annelerden fiziksel temas sağlamaya çalışarak sürekli ten teması arayışı içerisindedirler.


Denge uyarımı: (sallanma, durma, başlama, vücudu etrafında dönme).Örneğin, koruyucu anne bebeği etrafta dolaştırdığında, hamak ya da beşik sallandığında, bebeği havaya hoplatıp onu güldürdüğünde bu uyarımı sağlar. Küçük çocuklar sürekli kendi etraflarında dönüp başlarını döndürerek ve atlıkarıncalar, salıncaklar, trenler ya da diğer uyarıcı etkinliklerle denge uyarıcı etkinlik arayışı içerisindedirler.

Erken (prematüre) doğum ve düşük kiloyla doğan bebekler üzerine yapılan birçok araştırmadan bazı örnekler:

  • Küvezde hiçbir hareket yoktur ve düşük oranda ten uyarımı vardır. Eğer bebekler yumuşak çarşaflar yerine sterilize edilmiş koyun postu üzerine yatırılırlarsa, koyun postunun beyin aktivitesini arttırmasından ve böylece daha iyi sindirim oluşmasından dolayı günlük 15 gram daha fazla kilo alacaklardır.
  • Bir parmak ucuyla saatte iki dakika boyunca küvezdeki bebeğin başının arkasına dokunup okşarsanız, %20 daha fazla mide suyu asidi üretecek ve böylece iştahlarını arttırarak daha fazla kilo alacaktır.
  • Küvez ve tıbbi tedavinin olmadığı ülkelerde, Erken (prematüre) doğum bebekler için “Kanguru Metodu” kullanıldığında onların daha fazla yaşamda kalma eğilimi gösterdikleri görülmektedir. Bebek tüm gün boyunca anne tarafından kucaklanmaktadır.
    Oturumdan sonra bu metoda aşağıdaki siteler aracılığıyla çalışabilirsiniz:

 

  • Diğer çalışmalarsa vücudun temel ritimlerinin (nabız, nefes alma, iştah, sindirim, uyku ritmi, zindelik, göz teması ve dikkat) bebeğe sıkça koruyucu anne tarafından dokunulduğunda ya da bebek sallandığında giderek daha düzenli hale geldiğini göstermektedir.

 
Eğer anne üzerine tekrar çalışırsanız, bebeğe ne kadar çok dokunduğu ve onu ne kadar çok salladığını ve bunun bebeğin tepki vermesini ve etkin hale gelmesine ne kadar etki ettiğini görürsünüz.
 

NARIN (FRAJIL) BEBEKLER VE YETERINCE UYARıLMAMıŞ KÜÇÜK ÇOCUKLARı UYARMA

Yeterince uyarılmamış bebek ya da küçük çocuklar ve Erken (prematüre) doğum bebekler uyarılmış normal bebeklerden daha duyarlıdırlar ve bu nedenle uyarılmadan sürekli olarak kaçınma eğilimindedirler. Bebek ya da küçük çocuk ne kadar duyarlıysa, siz de bir o kadar:

  • Yavaş uyarmalısınız. (Örneğin, çok fazla hareket etmeden ya da yüksek sesle konuşmadan bebeği kollarınızın arasına alınız ya da bebeği birkaç dakika hafifçe sallayınız ve buna nasıl tepki verdiğine bakınız ve birkaç dakika sonra bunu tekrarlayınız.)
  • Sıklıkla ve kısa sürelerle uyararak başlayınız ve giderek daha uzun sürelerle uyarınız (Örneğin bebeği birkaç saniye sallayarak başlayınız ve bunu birkaç dakika sonra tekrarlayınız ve daha sonra gün be gün bebeği daha uzun sürelerle sallayıp daha fazla ona dokununuz.)
  • Fazla uyarı işaretlerine dikkat ediniz. Bebek irkilebilir, uzaklaşmaya çalışabilir ya da ağlamaya başlayabilir. Uyarmadan sonra, bebek bir süre dinlenme ihtiyacı duyar. Bebeğin uyarılma ve en iyi uyarı ritmi için başlangıç basamağını bulmaya çalışın. Bu yöntem bir çocuktan diğerine değişebilir.

 

Gebelik sırasında alkol alan biyolojik annelerinden olumsuz yönde etkilenen bebekler (Fetal alkol etkileri (FAE) ya da daha ciddi olarak Fetal Alkol Sendromu (FAS)) uyarılara çok fazla duyarlıdırlar ve odaları çok fazla ışık almamalı, odada insanlar yavaşça hareket etmeli ve sessizce konuşmalı ve koruyucu anneler bebekleri kucaklarına alarak onlarla sakince oturmalılardır.
&nbsp
Uyarı hakkında daha fazla bilgiyi: www.nofas.org/living/strategy.aspx adresinden alabilirsiniz.
&nbsp
“FAE ve FAS Sıklıkla Hayat Boyu Süren Problemlere Yol Açarlar.”
&nbsp
Madde kullanımı (kokain vb.) gebe annelerde sosyal sınıf gözetmeksizin hala yaygındır. Kokain mağduru bebeklerde görülen bazı yaygın belirtiler hiperaktivite, zayıf beslenme, hızlı kalp atışı, çok fazla ani hareketler ve zayıf uyku düzeni olabilir.
Diğer tipik davranışlar ise düşük doğum kilosu, düşük Apgar skoru ve normalden daha küçük kafa büyüklüğüdür.
Fakat bu belirtiler biyolojik annenin genel ıstırabından kaynaklanmaktadır ve doğumdan sonra normal bir koruyucu anne sağlanırsa, bu problemlerin birçoğu ortadan kaybolur. Doğumdan hemen sonra sosyal hizmetlere yerleştirilme ya da koruyucu aile yanına yerleştirilme bu nedenle oldukça önem arz etmektedir.
 
Sara nöbeti geçiren bebeklerde, uyarılma eğer mümkünse tıbbi yardımla sağlanmalıdır. Bebeklerdeki sara nöbetleri çok hızlı ya da yoğun uyarılmayla tetiklenebilir.
 

Kontrol Listesi

10 dakika

  • Koruyucu annelerin vücutlarına yakın bir şekilde bebekleri taşımaları neden çok önemlidir?
  • Kültürünüzde, anne başka bir işle uğraşırken, bebeğe uyarı sağlayan ne gibi araçlar kullanılır?
  • Yatakta yatma zamanı neden gün içerisindeki doğal kısa uyku süreleri olarak sınırlandırılmalıdır?
  • Ne tür uyarılar bebeğin normal beyin etkinliği için en uygun olarak nitelendirilebilir
  • Hangi bebekleri uyarırken çok dikkatli olmalısınız?

 
 
 

Pages: 1 2 3 4 5