Ebeveynlerinden ayrılma ve koruyucu aileye verilme yaşına bağlı olarak, çocuklar üzüntülerini ve tepkilerini farklı yollarla gösterirler. Üzüntüyle başa çıkma konusunda farklı yolları vardır. Bir ebeveynin kaybı konusunda insanlar “zaman her şeyin ilacıdır” derler ama bu sadece çocuk ailesinden ayrıldığında çok küçükse ya da diğer önemli bağlanma figürü sorunu yaşamadıysa doğrudur. Kayıp sadece ebeveynin ölmesi ile olmaz, fiziksel ayrılma da vardır. Ebeveyn yaşıyor olabilir, ama analık depresyonuna, psikiyatrik hastalığa ya da kendi çocukluğundaki bakım eksikliğinden dolayı çocuğuna karşılık veremiyor olabilir.
Tepkinin uzun sürmesi ve güçlüğü yeni koruyucu ailenin önerdiği iletişimin nasıl olduğuna da bağlıdır.
DOĞAL PROTESTO EVRESI – HAREKETSIZ YÜZ DENEYI
Çocuklar karşılık bulamadıklarında ya da ayrıldıklarında genellikle bir protesto evresinden geçerler: Ağlarlar, rahatsız olurlar ve onları sakinleştirmek zordur. Yeni koruyucu ailelerinin samimilik çabalarını reddederler. Bu normal ve sağlıklı bir tepkidir. Çocuğun bağlanma sistemi, ayrılığın daha fazla kötü etkisi olmaması için kapatılmıştır. Bu tepkinin gösterimini Dr. Ed Tronick’s “Hareketsiz Yüz Deneyi”nde görebilirsiniz.Deneyde, ilk once, anne duyarlı ve işbirlikçidir, sonra yüzünü hareketsizleştirmesi istenir. Bebek annenin dikkatini çekmek ister, üzgünleşir ve sonunda ağlar. Karşılık veremeyen bir anne ile olan bebeğin bu durumunu nasıl deneyimlediğini hayal edebilirsiniz.
0-24 AY ARASı BEBEKLERDE GERGIN AYRıLMA TEPKILERI VAZGEÇILMIŞ YA DA GENELLEŞTIRILMIŞ AYRıLıK ANKSIYETESI
Bağlanma Davranışının Eksikliği:
Eğer ayrılıktan sonra bir bağlanma figürü gelmiyorsa, ya da koruyucu anne çocuğun ağlamasına karşılık vermiyorsa, çocuk ağlamayı bırakır ve umursamaz bir tavırla sakinleşmeye başlar. Bu tehlikenin habercisidir. Bağlanma isteminin etkinliği durdurulmuştur ve çocuk sürekli üzüntü içerisinde olabilir. Bakıma, samimiyet ve rahatlık önerisi çabalarına az ya da yetersiz karşılık verir. Bu çocuğun başaramadığı ve yeterli olarak büyüyemediği hissini vererek depresyona girmesine ve vazgeçilmişliğini hissetmesine neden olur. Bu tepki küçük yaşlarda koruyucu aileye verilen ve değişim deneyimi yaşayan ya da sosyal hizmetlerde ya da hastanelerde kalarak bağlanma figürüyle çok küçük etkileşim elde eden çocuklarda olağandır.
Ayrılığa Aşırı Tepki:
Bebek için ayrılık ani ya da çok sarsıcıysa, kurumlar ya da polis tarafından ebeveynler ağlar ve kavga ederken alınmışsa, bebek genel bir stress ve ayrılık anksiyetesi geliştirir. Belki bir ya da daha fazla sarsılma nedeniyle bebeğin bağlanma sistemi çok fazla duyarlı hale gelir ve “hiperaktif” olmaya adaydır. Onu her yalnız bırakıp gittiğinizde, çocuk korkar ve paniğe kapılır. Sürekli yanında kalmanızı ve onu onaylamanızı ister. Ayrılığa çok duyarlı çocuklar sizin sürekli paçanıza yapışır, uykuya dalma konusunda büyük problemler yaşar ve küçük ya da normal bir ayrıktan sonra bile tatmin ve rahatlama ihtiyacı duyar. Bu, çocuk koruyucu aileye ilk verildiğinde görülen yaygın bir problemdir.
DÜŞÜNMEK IÇIN SORULAR VE DIYALOG
Koruyucu aileliğe geçtikten sonra çocuğunuzun vazgeçilmişlik ya da aşırı ayrılık korkusu duyduğunu gördünüz mü?
Bu ne kadar sürdü (eğer bittiyse ya da şu anda daha hafiflediyse)?
Bu, çocuğa karşı duygularınızı nasıl etkiledi?
Çocuğun koruyucu annesi olarak kendinizi sıkılmış yada reddedilmiş hissettiniz mi?
Çocuğun ayrılığa karşı aşırı korkusu, (bebeği bir dakikalığına yalnız bırakmak gibi) normal ayrılma uygulamaları konusunda sizi korkuttu mu?
Çocuk size karşılık vermediğinde ya da sürekli paçanıza yapıştığında ve onu bırakmanızdan korktuğunda nasıl karşılık verirsiniz?