Wzorzec przywiązania zdezorganizowanego i bez poczucia bezpieczeństwa
|
|
Niektóre dzieci doświadczyły tak silnego lęku i obawy przed opiekunami, że nawet ich ambiwalentne i unikające strategie przywiązania załamały się. Stan taki nazywany jest dezorientacją i dezorganizacją zachowania; może on pojawiać się przez krótkie chwile lub nabrać charakteru bardziej stałego. Gdy dziecko zachowuje się w ten sposób, jest na tyle zalęknione, że traci możliwość radzenia sobie z intymnością i separacją w jakikolwiek spójny sposób. Zachowanie takie występuje często wtedy, gdy nikt nie stymulował dziecka ani nie opiekował się nim we wczesnym okresie życia, przykładowo, jeśli matka sama była poważnie zaniedbana jako dziecko, lub jeśli rodzice byli osobami silnie uzależnionymi od narkotyków, ofiarami wojny i kryzysu w czasie, gdy ich dziecko było małe.
|
Niemowlę lub małe dziecko może:
- Wykazywać strach wobec opiekuna, pomimo że zachowuje się on w sposób bezpieczny
- Specjalnie odwracać się zawsze wtedy, gdy, np., siedzi u opiekunki na kolanach,
- Wdziwny sposób reagować na opiekę:
- Niemowlę lub dziecko może nieruchomieć ze strachu w momencie wejścia opiekunki,
- Wpatrywać się w miejsce obok opiekunki i unikać kontaktu wzrokowego;
- Krzyczeć monotonnie bez zamiaru nawiązania kontaktu, cały czas powtarzać te same pozbawione znaczenia dźwięki lub słowa;
- Gwałtownie przerywać poszukiwanie opieki: może zacząć kontakt z tobą, a nagle rozpocząć robienie czegoś innego w trakcie kontaktu, przykładowo, bawić się lub bić cię fizycznie.
|
Starsze dziecko lub młodzież może:
- nawiązywać krótki i powierzchowny kontakt z osobami i przedmiotami;
- być bardzo niecierpliwe i niezdolne do koncentracji lub skupienia się na osobach i przedmiotach; ciągle rozpoczynać nowe działania, ale nigdy ich nie kończy, i wykazywać brak zdolności do cieszenia się nimi;
- nie posiadać wyczucia granic osobistych (rozmawiać o intymnych lub prywatnych sprawach z obcymi ludźmi);
- nawiązywać nieprzemyślany kontakt (rozmawiać z każdym, kogo spotka, szukać pociechy i intymności u osób całkowicie obcych). Może nawet wykazywać nieselektywne zachowania seksualne;
- może nie odczuwać winy, żalu ani wyrzutów sumienia;
- może być urocze i mieć wiele kontaktów, ale nie posiadać stałych przyjaciół ani głębszych relacji z indywidualnymi opiekunkami.
W poważnych przypadkach w dziecku może rozwinąć się „zaburzenie przywiązania” w wieku 5-7 lat: dziecko jest niezdolne do nawiązywania relacji społecznych w spójny sposób oraz nie jest w stanie wypracować długotrwałych relacji społecznych z innymi ludźmi.
Taki brak spójnej strategii przywiązania jest stanem poważnym, a u dzieci wykazujących takie zachowania częściej, niż u innych, pojawiają się zaburzenia osobowości w dorosłym wieku (takie, jak ”Pograniczne” lub ”Aspołeczne zaburzenia osobowości”, itp.)
|
REFLEKSJA
- Czy masz pod swoją opieką dzieci, które zachowują się w ten sposób?
- W jaki sposób reagujesz, gdy zachowują się one w opisany wyżej sposób?
- Czy pamiętasz kogoś w rodzinie / spośród przyjaciół, kto zachowuje się w ten sposób?
- Co sprawi ci trudność w reagowaniu, gdy dzieci zachowują się w sposób unikający?
|
Profesjonalna opieka w przypadku dezorganizacji zachowania dziecka
Jeśli dziecko doświadczyło deprywacji i losowych zmian we wczesnych relacjach z opiekunem, to „wszystko jest opóźnione”. Wielość napięć na wczesnym etapie życia i nienormalna opieka powodują spowolnienie rozwoju dziecka, szczególnie w sferze rozwoju społecznego, emocjonalnego i mózgowego.
W związku z tym, możesz postrzegać takie dziecko jako dziecko o wiele młodsze w ciele dziecka starszego:
- Podziel wiek dziecka przez trzy – jaki rodzaj kontaktu jest dobry dla dziecka w tym wieku, na ile takie dziecko rozumie polecenia, jak długo dziecko w tym wieku jest w stanie się skoncentrować?
- Zapytaj siebie: w jakim wcześniejszym wieku problemy tego dziecka są normalne?
- Powinnaś w miarę możliwości preferować indywidualny kontakt między dzieckiem i opiekunką, zanim wprowadzisz kontakt dziecka z rówieśnikami.
- Prowadź zajęcia i dialogi, które są istotne dla młodszych dzieci.
- Bądź bardzo cierpliwa i nie żyw dużych oczekiwań odnośnie do szybkiego rozwoju.
- W codziennych zajęciach możecie ćwiczyć to, co niemowlęta uczą się od matki:
- przedłużaj kontakt wzrokowy, dużo rozmawiaj, zapewniaj dużo kontaktu fizycznego.
- Należy planować bardzo krótkie zajęcia i dokładnie rozpisany program zajęć w ciągu dnia.
|