Temat B: Metody ćwiczenia kontaku z rodzicami – wzajemne stosunki, ustalenia

Kontakt z rodzicami ma dwa aspekty: zarządzanie relacjami towarzyskimi i ustalenia praktyczne. Jak zarządzać regularnymi relacjami z rodzicami biologicznymi? Generalnie powinno się mieć nastawienie do wszystkich kontaktów z rodzicami i praktyki:
 

  • Podejście z akceptacją i zrozumieniem: “Rozumiem, że podjęliście decyzję o oddaniu dziecka lub musieliście je oddać. Absolutnie Was nie obwiniam, myślę, ze podjęliście odpowiedzialną decyzję umieszczając Wasze dziecko u nas i cieszę się, że powierzyliście dziecko naszej opiece. Bądźcie pewni, że dołożymy wszelkich starań, żeby utrzymywać z Wami kontakt i współpracować”.
  • Zastosować pięć wymiarów bezpiecznej opieki (patrz sesja 5): Bądź przewidywalny, bądź wrażliwy, odgaduj nastrój rodziców i zgodnie z tym działaj, bądź gotów ich pocieszyć, odczuwaj z rodzicem ale nie jak rodzic. Komunikuj swoje odczucia i motywy, np.:
    “Rozumiem, że czasem czujesz zazdrość i zwracasz się do nas z pretensjami. To musi być trudne, gdy widzi się własne dziecko oddane w opiekę innym, kiedy chciałoby się opiekować nim samemu. Wszyscy rodzice tak mają, ja niekiedy czuję zazdrość o nauczyciela mojego syna – zawsze opowiada, jak go uwielbia, a nas, rodziców, cały czas krytykuje!”
  • Szczególnie w obecności dziecka, którym się opiekujemy: wyrażajmy się pozytywne o rodzicach i do rodziców: „Tak się cieszę, że przyszła do Ciebie w odwiedziny mama, jaki ma piękny głos, itp.”
  • W przypadku zwykłych rodziców, którzy musieli oddać dziecko, można się często dobrze poznać, może nawet zaprzyjaźnić i powinno się pracować nad stworzeniem sojuszu z rodzicami działając we wspólnym celu, którym jest pomaganie ich dziecku dorosnąć. Powinniśmy im powiedzieć od samego początku, że nie jest Waszym zamiarem zabieranie i odciąganie od nich dziecka.

 

ZARZĄDZANIE WIZYTAMI MARNYCH RODZICÓW I KONTAKTAMI Z TAKIMI RODZICAMI


Niekiedy dochodzi do przerwania lub rozwiązania pobytu dziecka w rodzinie zastępczej nie tylko z powodu problemów z dziećmi przyjętymi do takiej rodziny, ale bardzo często z powodu problemów w zarządzaniu kontaktem z marnymi rodzicami. Niekiedy kontakt ten stanowi źródło emocjonalnego stresu i dezorientacji dla całej rodziny zastępczej.
Poniżej podajemy pewne naczelne zasady i sugestie dotyczące zarządzania sytuacjami kontaktu, np. wizytami biologicznych rodziców i sytuacjami, w których dochodzi do spotkań obu rodzin:
 

  1. Bądź “rodzicem rodzica”.
    Bardzo niedojrzały rodziców powinno się postrzegać nie tylko jako rodziców, ale także jako “dzieci”, których przerosło zadanie odpowiedzialnego rodzicielstwa. Oznacza to, że własne wczesne lata takich rodziców przebiegały w takich okolicznościach,, że osoby te nie są zbyt dojrzałe i może je cechować impulsywność i brak odpowiedzialności charakterystyczny dla dużo młodszych osób, nawet w dobrym dniu.
    Można tu na przykład doradzić: aby w kontekście umiejętności społecznych podzielić wiek tych rodziców przez trzy lub cztery.
    W efekcie powinniście zrozumieć, że powinniście odnosić się do tych rodziców jak rodzice, przygotowywać dla nich plan i program ich odwiedzin, zachować cierpliwość, nie denerwować się, jeżeli obiecali odwiedzić dziecko i zapomnieli to zrobić i zachować spokój gdy krzyczą lub wrzeszczą, bo denerwuje ich każdy drobiazg.
  2. W celu ramowego ustalenia kontaktu skorzystaj z pomocy pracownika socjalnego lub superwizora.
    Częstotliwość kontaktów czy wizyt jest ustalana przez władze i leży poza naszymi kompetencjami. Jeżeli uważasz, że ustalone ramy nie sprawdzają się w przypadku Waszym lub dziecka, można to zgłosić władzom. Jeżeli rodzice próbują Wami manipulować lub żądają więcej kontaktu, niż zostało to ustalone, nie wchodźcie z nimi w dyskusję. Powiedzcie po prostu, że decyzja nie była Wasza, lecz władz i tylko władze mogą zmienić ramowe warunki kontaktów.
  3.  
    Odnośnie wizyt marnych rodziców doradza się ogólnie:
     

  4. Naczelne zasady zarządzania wizytami marnych rodziców
  5.  

      A. Ustal ramy od pierwszego dnia. Trzymaj się ich, pomagaj, bądź miły i wyrażaj się jasno: “Witamy u nas. Pomogę Ci/Wam, żeby tak wizyta przebiegła pomyślnie. Zaczniemy od tego, że siądziemy sobie wszyscy w kuchni, a ja zrobię kawę. Ty/Wy po prostu usiądźcie i odprężcie się. W ten sposób widać, że od pierwszej chwili przejmujemy inicjatywnę, co jest niezbędne, gdy rodzice czują obawę, gniew lub gdy czują się bardzo niepewnie.
       
      B. Przygotuj program wizyty i przedstaw praktyczny plan działań. Takie “siedzenie i swobodne rozmowy” bez konkretnego planu mogą być dla wszystkich bardzo stresujące. Dużo łatwiej będzie wszystkim skupić się na czym praktycznym: “Teraz, jak pijemy kawę, opowiem Wam, co dziś będziemy robić: najpierw upieczemy razem ciasto – w ten sposób możemy wspólnie spędzić wesoło trochę czasu z dzieckiem. Potem zrobimy małą przerwę. Być może potrzebujesz wyjść zapalić – pokażę Ci/Wam, gdzie można palić. Potem przejdziemy się trochę po okolicy albo w coś pogramy. Potem porozmawiamy o tym, jak radzi sobie dziecko, pokażę Ci/Wam jego rysunki.
       
      C. Potem pożegnamy się wszyscy na zewnątrz i dziecko może zacząć czekać na Wasze kolejne odwiedziny. ”Chętnie podwiozę Was/Cię na stację.”
       
      Ten sposób mówienia jest pouczający i delikatnie pokazuje rodzicom, że zachowujecie się w stosunku do nich jak rodzice: okazujecie troskę, organizujecie zajęcia i pokazujcie im szczegółowo, co mają robić i jak. Marni rodzice mają trudności z wyczuwaniem naturalnych granic, dlatego informacje o kontakcie trzeba przekazywać im w sposób bardzo jasny i prosty. Przykładowo: “Jeżeli chcecie do mnie zadzwonić, to mogę rozmawiać od (… godz do ….) codziennie. Jeżeli zadzwonicie o innej porze, nie odbiorę bo pracuję w domu lub zajmuję się dziećmi.”
       
      D. Z reguły krótkie odwiedziny są bardziej udane niż długie. Stres emocjonalny towarzyszący odwiedzinom oznacza, że marni rodzice potrafią się kontrolować dość krótko. Jeżeli 4-godzinne odwiedziny kończą się katastrofą i kłótnią, lepiej jest zorganizować odwiedziny, które trwają godzinę i sprawdzić, czy tak nie jest lepiej. Może to być Wasze zalecenie dla władz, zarządzających Waszą opieką zastępczą.
       
      E. “Matkowanie” rodzicom podczas odwiedzin Słabe i niedojrzałe osoby potrafią często patrzeć na wszystko tylko z własnego punktu widzenia i albo mają trudny kontakt z dzieckiem lub mówią tylko i wyłącznie na temat własnych potrzeb. Nie ma potrzeby ujawniać słabej strony rodziców oczekując, że ich kontakt z dzieckiem podczas całej wizyty będzie przebiegać bez zaburzeń – może to być dla nich bardzo stresujące. W związku z tym, w przypadku niektórych odwiedzin, ojciec zastępczy może rozmawiać z rodzicami, podczas gdy matka zastępcza zajmuje się dzieckiem. Słabi rodzice są często bardziej zaprzątnięci własnymi problemami niż własnym dzieckiem i powinniśmy to zaakceptować. Jest to część problemu, który spowodował umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej.