Wprowadzenie do tematu B: Różne aspekty zachowania opiekuna zapewniającego poczucie bezpieczeństwa
Jak najlepiej zachowywać się podczas pracy nad budowaniem relacji z dziećmi?


Nie chodzi tu o to, co się robi (czynność), ale jak się to robi (jakość relacji).


Zachowanie opiekuna wobec dziecka (szczególnie podczas pierwszych dwóch lat jego życia) to proces edukacyjny, podczas którego dziecko uczy się, jak radzić sobie z rozstaniem z opiekunem i w jaki sposób zachowywać się wobec innych osób. Tego wszystkiego dziecko uczy się od pierwszego opiekuna (lub opiekunów), a interakcja dziecka z jego opiekunami w pierwszych latach jego życia prowadzi do powstania Wzorca Przywiązania.
DZIECKO Z POCZUCIEM BEZPIECZEŃSTWA – WZORZEC PRZYWIĄZANIA OPARTY NA POCZUCIU BEZPIECZEŃSTWA

Gdy opiekunowie zachowują się w sposób dający poczucie bezpieczeństwa, dziecko często smutnieje, gdy opiekun wychodzi lub odchodzi – ale nie na długo. Wkrótce potem zacznie się przemieszczać i spędzać dużo czasu na zabawie i odkrywaniu świata, co zobaczyliśmy podczas sesji 4.


W młodym dziecku, które ma dobrych opiekunów, powstaje wzorzec przywiązania oparty na poczuciu bezpieczeństwa:
Wraz z dorastaniem dziecko będzie nabierało pozytywnego poglądu na swój temat oraz pozytywnego i ufnego podejścia do innych osób, dzieci i opiekunów. Gdy będzie potrzebowało pomocy – poprosi o nią. Dziecko takie nie tylko będzie mogło się bawić z innymi dziećmi, ale jeśli się znudzi czymś, będzie także w stanie zostawić kolegę lub koleżankę, aby pobawić się z innymi. Będzie ono miało ulubionych opiekunów, ponieważ do jednych opiekunów będzie czuło się bardziej przywiązane niż do innych. Będzie także miało swoich ulubionych kolegów i ulubione koleżanki, z którymi stworzy więzi przyjaźni. Po dorośnięciu osoba taka będzie dobrze funkcjonowała w społeczeństwie i będzie mogła nauczyć się w szkole i innych miejscach tak dużo, jak to tylko możliwe. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy opiekunowie zachowują się w stosunku do niemowlęcia/młodego dziecka w sposób zapewniający mu poczucie bezpieczeństwa.
ZACHOWANIE OPIEKUNA ZAPEWNIAJĄCE POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA

Co rozumiemy przez termin „opieka z zapewnieniem poczucia bezpieczeństwa”? Przeprowadzone zostały badania naukowe, które miały wykazać, co opiekunowie robią, aby zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa i umożliwić powstanie wzorca przywiązania opartego na poczuciu bezpieczeństwa.



Oto pięć filmów i tekstu, aby zilustrować i wyjaśnić:

VIDEO 1

Opiekunowie ci często reagują, gdy dziecko domaga się kontaktu. Także często sami inicjują kontakt i stymulują dziecko. Okazują swoje uczucia przy użyciu melodyjnego głosu i łatwych do odczytania wyrazów twarzy. Rozmawiają z dzieckiem i próbują nawiązać z nim kontakt wzrokowy.

VIDEO 2

Opiekunowie ci także zachowują się w sposób wrażliwy. Mają oni pewne zadania do wykonania (nakarmić dziecko, ubrać, zaśpiewać lub wykonać inne czynności), ale „odczytują” uczucia dziecka i są elastyczni wykonując daną czynność: jeśli dziecko jest smutne, pocieszają je, wkładając buty; jeśli dziecko jest szczęśliwe, wkładanie butów zamienia się w zabawę itd. Wrażliwość oznacza, że opiekun nie kieruje się sztywnymi regułami, ale motywuje dziecko poprzez „zrozumienie uczuć dziecka w danym momencie i wychodzenie im naprzeciw”.

VIDEO 3

Są oni także łatwo dostępni dla dziecka, gdy ono ich potrzebuje. Wszystkie dzieci potrzebują od dorosłego opiekuna pociechy, ochrony i opieki. Bycie dostępnym oznacza, że dziecko może w łatwy sposób uzyskać dostęp do opieki i uwagi opiekuna, gdy potrzebuje pomocy. Jedynym warunkiem, jaki musi zostać spełniony, aby dziecko otrzymało pomoc opiekuna jest to, że tego potrzebuje. Nie musi też ono długo czekać na tę pomoc.

VIDEO 4

Gdy dziecko jest rozzłoszczone, smutne lub zdesperowane, opiekun współczuje dziecku, ale nie czuje się tak samo. Choć dziecko jest podekscytowane lub rozzłoszczone, opiekun nie podziela tych uczuć – pozostaje spokojny. Opiekun nie karci ani nie kara dziecka. Może być stanowczy, ale nie odczuwa złości, gdy dziecko ją odczuwa i rozmawia z nim w sposób życzliwy i spokojny. Jeśli opiekun będzie odczuwać złość wtedy, gdy dziecko ją odczuwa – straci ono poczucie bezpieczeństwa.

VIDEO 5

Opiekunowie chcą wiedzieć, co czuje i myśli dziecko i próbują oni odzwierciedlić stan uczuć i myśli dziecka.
Jeszcze zanim dziecko rozumie słowa, mówią oni do niego o jego uczuciach lub myślach podczas wykonywania swoich codziennych czynności. Na przykład, gdy dziecko spojrzy na opiekuna, może on powiedzieć „Hej, patrzysz nam nie teraz! To naprawdę miło. Myślę, że jest ci dobrze, prawda?”. Lub podczas zmieniania pieluchy mówią: „Ależ fajnie mieć świeżą pieluchę. Widzę, że od razu ci lepiej!”. W ten sposób dziecko uczy się, w jaki sposób język i uczucia są połączone oraz dowiaduje się, jak zrozumieć siebie i innych.

PYTANIA DO PRZEMYŚLENIA

Jeśli weźmiesz pod uwagę normalny dzień pracy z dziećmi: Podczas których czynności możesz w większym stopniu reagować na potrzebę kontaktu dziecka z opiekunem?


Kontakt wzajemny
Czy organizowane są codzienne zajęcia w niewielkich grupach, gdzie zwracasz dużą uwagę na wzajemny kontakt pomiędzy opiekunem a 4-6 dzieci (śpiewanie, zabawa itd.)? Jak można wpleść nawiązanie kontaktu wzajemnego z dzieckiem w praktyczne zadania?


Wrażliwość
Pomyśl o jednej codziennej czynności i zastanów się, w jaki sposób jedno konkretne dziecko reaguje na coś, co ma zrobić (zjeść, ubrać się itd.) W jaki sposób można najlepiej skłonić to dziecko do wykonania danej czynności? W jaki sposób można okazać temu dziecku wrażliwość, jakie zachowanie opiekuna może przynieść najlepsze rezultaty?

Bycie dostępnym dla dziecka
Jeśli dziecko potrzebuje uwagi lub pomocy opiekuna (boi się, czuje się źle, jest nieszczęśliwe, coś je boli), jak długo musi czekać na uzyskanie jej? Opiekunowie nie stawiają żadnych wymagań, jeśli chodzi o to, w jaki sposób należy zachowywać się, aby uzyskać ich pomoc – jeśli dziecko jej potrzebuje, to ją dostaje.
Co można zrobić, aby poradzić sobie z problemem, gdy dzieci jest dużo, a opiekunów niewielu i być tak dostępnym, jak to tylko możliwe?

Współczuj dziecku, nie czuj jak ono
Jeśli dziecko czuje się nieswojo, jest rozzłoszczone, ciągle się kłóci, jest poirytowane lub dostało napadu histerii: W jaki sposób uczucia dziecka na nas wpływają i do jakich reakcji z naszej strony doprowadzają? W jaki sposób możemy zwrócić uwagę na to, co się z nami dzieje i zachować spokój, stanowczość i życzliwość, nawet jeśli dziecko jest nierozsądne lub nadmiernie podekscytowane? Jakie dzieci sprawiają, że jesteśmy rozzłoszczeni lub poirytowani? W jaki sposób możemy zwrócić szczególną uwagę na to, aby nie zachowywać się jak te dzieci?


Odzwierciedlanie uczuć i myśli dziecka
W jaki sposób możemy mówić do dzieci podczas wykonywania z nimi codziennych czynności? Na przykład: Podczas wykonywania z dzieckiem pewnej czynności możemy jednocześnie mówić o tym, co widzimy, jeśli chodzi o jego zachowanie: „Teraz będziesz się bawić tą zabawką – trochę się boisz, bo jeszcze nigdy się z nią nie bawiłeś, prawda? Nie ma sprawy, razem ją obejrzymy.” lub „A teraz pijesz ze swojej butelki. Musisz być naprawdę głodny, więc na pewno ci lepiej, jak sobie zjesz, prawda?” itd.

 

PROPONOWANE ZADANIA

    • Zastanów się, w jaki sposób możesz udoskonalić sposób, w jaki odnosisz się do dzieci (kontakt wzajemny, wrażliwość itd.)
    • Zastanów się nad przykładami z życia codziennego i omów, w jaki sposób możesz poprawić swoją pracę nad budowaniem odpowiednich relacji.
    • Skup się przede wszystkim na problemach, które utrudniają udoskonalenie pracy nad budowaniem relacji („mamy zbyt dużo pracy, trudno jest zrobić coś nowego, jest zbyt dużo dzieci i za mało opiekunów” itd.) i omów możliwości rozwiązania części z tych problemów.


    • Zastanów się, w jaki sposób stare negatywne reakcje mogą uniemożliwić zachowanie budujące poczucie bezpieczeństwa:
      • „Moi rodzice zawsze mnie karcili, jak mogę uniknąć tego zachowania podczas pracy?”
      • „Jako profesjonalista nie powinieneś nawiązywać relacji osobistych z dziećmi.”
      • „Nie mamy czasu ani siły, żeby to wszystko zrobić.”
      • „Jeśli dzieci się do mnie przywiążą, będzie im smutno, kiedy odejdę i mnie również będzie smutno.”

We wszystkich tych podejściach jest trochę prawdy, ale należy je porzucić, ponieważ mają one negatywny wpływ na rozwój dziecka. To prawda – jeśli rodzice nie zapewnili opiekunowi odpowiedniej opieki, musi pracować nad sobą, aby być dobrym opiekunem. Ale osiągnięcie tego jest możliwe. Budowanie relacji osobistych z dziećmi i umożliwienie im przywiązania się do opiekuna jest częścią tej pracy. To prawda, że dzieciom będzie smutno, jeśli się do niego przywiążą, a osoba ta odejdzie. Ale na tym etapie ich życia lepiej, żeby tak było, niż żeby nigdy nie nauczyły się tworzyć relacji osobistych z opiekunem.
Pracując z sierotami opiekun staje się „rodzicielską postacią przywiązania”.

REFLEKSJA

Przedyskutuj, w jaki sposób możesz pracować nad budowaniem więzi, organizując codzienne czynności w nowy sposób:


  • „Może powinniśmy podzielić naszą pracę, tak abyśmy przez pewien czas byli zajęci i mało dostępni, a w inne pory dnia możemy pokazać dzieciom, że jesteśmy w pełni dostępni i chętnie się nimi zajmiemy”.
  • „Na jednego opiekuna przypada u nas wiele dzieci, więc czasami decydujemy się zebrać je w grupy, a innym razem staramy się zajmować jednym dzieckiem na raz. Np. każdego popołudnia organizujemy się tak, aby zajmować się jednym dzieckiem na raz, podczas gdy inne obserwują”.

 
 
Pages: 1 2 3 4