W prowadzenie tematu A: Dlaczego fizyczna stymulacja jest tak ważna dla prawidłowego rozwoju mózgu i przywiązania?

Przez miliony lat, ssaki rozwinęły kontakty fizyczne pomiędzy matką a dzieckiem. Zauważyli Państwo, że psy, koty, krowy lub inne ssaki liżą swoje dzieci po urodzeniu oraz zachowują z nimi bliski kontakt fizyczny leżąc obok nich. Jest to nie tylko związane z utrzymaniem czystości, lizanie „sprawia“ również, że mózg młodego zwierzęcia staje się aktywny a fizyczny kontakt jest również ważny dla „początku“ przywiązania oraz więzi emocjonalnej pomiędzy dzieckiem a „matką“. Dziecko, które nie jest lizane po urodzeniu prawdopodobnie po jakimś czasie umrze z powodu braku aktywności mózgu.
 
Depresja oznacza tak naprawdę niską aktywność, w związku z czym depresja dziecka wynika z braku kontaktu fizycznego, co prowadzi do niskiej aktywności mózgu. Dzieci znajdujące się w instytucjach a także opuszczone są szczególnie narażone na brak tego rodzaju stymulacji, w związku ze startą opiekunów lub przebywaniem w dużej instytucji. Wielu dysfunkcyjnych rodziców nie potrafi stymulować dzieci w sposób fizyczny i wiele dzieci nie jest wystarczająco stymulowanych do czasu przybycia do instytucji lub rodziny zastępczej.
 
Ssaki rodzą się z nierozwiniętym i niestabilnym mózgiem, a na początku życia aktywność mózgu może zostać zwiększona i ustabilizowana tylko gdy dziecko jest często stymulowane przez kontakt fizyczny.

Dotyk (kontakt ze skórą) po urodzeniu jest również bardzo ważne dla „rozpoczęcia“ system przywiązania. Problemy związane z początkowym przywiązaniem są często efektem tego, że matki unikają dotykania i noszenia dziecka gdy mają na to ochotę.
 
Przykład związany ze szpitalnymi badaniami związanymi z narodzinami:
kiedy noworodki są zabierane od matki zgodnie z ustalonym rozkładem dnia, matki będą często odczuwać winę, będą myśleć i interpretować wygląd i potrzeby dziecka w sposób niepewny w odniesieniu do decyzji związanych z opieką nad dzieckiem. Jeśli okres rozdzielenia fizycznego jest bardzo długi, matka może stracić poczucie przywiązania do dziecka i postrzegać je jako obce. Poczucie więzi zależy od swobodnego dostępu do kontaktu fizycznego między matką a dzieckiem przez dłuższy okres czasu po urodzeniu.
 
Przedwczesny poród i powikłania przy porodzie są dla dziecka nie tylko problemem fizycznym, ponieważ wrażliwy noworodek często zostaje rozdzielony z matką z powodów zdrowotnych (inkubatory itp.), a to może mieć negatywny wpływ zarówno na aktywność mózgu dziecka jak i uczucie przywiązania matki do dziecka. Z tego powodu na wielu oddziałach szpitalnych dla noworodków matki nie są już rozdzielane z nowo narodzonymi dziećmi.
 

Możesz znaleźć dużo filmów na You Tube, na przykład pokazujące techniki masażu niemowląt


 

NASZE NARZĘDZIA STYMULOWANIA DZIECI W CZASIE GDY MATKI PRACUJĄ – „ROZSZERZONE ŁONO“


Kiedy ludzkie plemiona zaczęły się przemieszczać, konieczne okazało się znalezienie innych sposobów stymulowania i karmienia dzieci. W związku z tym, kobiety posiadają tylko dwie piersi w górnej części ciała a ludzie pierwotni nosili dzieci na ręce. Zapewne dlatego ludzie byli w stanie rozprzestrzenić się na całym świecie: nawet matka z noworodkiem może pokonywać duże odległości, w związku z czym ludzie byli w stanie przemieszczać się z jednego obozu do kolejnego. Ponadto, ludzkie dzieci mają po urodzeniu duże głowy, więc tak jak w przypadku kangurów rodzimy na długo zanim mózg dziecka jest gotowy do samodzielnego funkcjonowania.
 
Można powiedzieć, że po okresie pierwszych dziewięciu miesięcy po urodzeniu przechodzimy przez okres „kończenia ciąży poza łonem“ – dopiero po okresie od dziewięciu do dwunastu miesięcy dziecko osiąga stabilną aktywność mózgu.
 


NARZĘDZIA SŁUŻĄCE DO ZABEZPIECZANIA CIĄGŁEJ STYMULACJI


Ludzie opracowali wiele narzędzi wykorzystywanych przez matki do swobodnej pracy nawet wtedy gdy
musi ona zapewnić swojemu dziecku kontakt fizyczny:

  • Matki wykorzystują materiałowe nosidełka tak, aby dziecko mogło zawisnąć na jej ciele jednocześnie nie zajmując jej rąk.
  • Matki naśladują wzorce wykorzystywania stymulacji za pomocą:
    • kołysania w hamaku,
    • kołysania w kołysce,
    • noszenia dzieci na plecach lub z przodu ciała,
    • owinięcie dzieci w ubrania, które stymulują je w podobny sposób co kontakt ze skórą

 
W ten sposób stymulacja zostaje podtrzymana nawet gdy matka musi rozdzielić się fizycznie z dzieckiem w czasie gdy robi coś innego. Posiada ona możliwość podtrzymania stymulacji przy wykorzystaniu tych narzędzi, podtrzymując tym samym aktywność mózgu dziecka, co umożliwia, mówiąc w przenośni, uzyskanie “rozszerzonego łona stymulacyjnego”.
 

 


Dyskusja w grupie

10 min

Prosimy przeanalizować zdjęcia i filmy i rozmawiać na następujące tematy:

  • Jak Twoi rodzice i dziadkowie stymulowali niemowlęta? Czy nosili je na sobie (na ciele)?
  • Czy stosowali któreś z narzędzi stymulacji takich jak kołyski, hamaki, itp.?
  • Jeżeli masz lub miałeś/aś dzieci, czy stosowałaś któreś z tych narzędzi?
  • Popatrz na niemowlęta, które masz pod opieką:
    • Czy często je nosisz przy sobie (na ciele)?
    • W czym one śpią?
    • Ile czasu spędzają nie śpiąc w łóżku lub w czymś, co się nie kiwa ani nie chwieje? (np. łóżko, mata edukacyjna, wózek który się nie rusza)